آکریل آمید که با نام آمید آکریلیک هم شناخته می شود یک ماده جامد و بی بو است.
فرمول شیمیایی این محصول C3H5NO است و به صورت کریستالی است.
از این ماده در صنعت و آزمایشگاه کاربرد زیادی دارد.
آکریل آمید ماده ای حلال در آب و اتانول و کلروفرم است.
این ماده در مجاورت اسید، باز، مواد اکسید کننده و آهن و نمک آهن تجزیه پذیر است.
این ماده به دو صورت حرارتی و غیر حرارتی تجزیه می شود.
در صورت تجزیه حرارتی کربن مونوکسید، کربن دی اکسید و اکسید نیتروژن می شود.
در تجزیه غیر حرارتی هم آمونیاک تولید می شود.
این ماده شیمیایی دارای ترکیب شیمیایی مونومر است که در سنتز پلی آکریلامید کاربرد دارد.
این ماده بعد از رسیدن به نقطه ذوب یا هنگامی که در معرض نور UV قرار بگیرد پلیمریزه میشود.
باید بدانید این ماده یک ماده اسیدی و احتمالا سرطان زا محسوب می شود.
از این ماده برای تولید پلی آکریلامید برای کاربرد درآزمایشگاه و صنایع استفاده می شود.
اولین بار از این ماده در ژل های الکتروفوز برای جداسازی مولکول های باردار استفاده شد.
کاربرد این محصول برای جداسازی همچنان ادامه دارد.
همچنین به عنوان ناقل برای حمل اسید نوکلئیک در الکتروفوز خطی هم کاربرد دارد.
پلی آکریلامید به عنوان یک ماده پاک کننده محسوب می شود.
در صنایع آب و فاضلاب برای تصفیه آب و حذف مواد اضافی استفاده می شود.
از دیگر کاربردهای این ماده می توان به:
جالب است بدانید این ماده در دود سیگار نیز موجود است.
همچنین مقدار زیادی از این ماده در غذاهای کربوهیدرات دار مانند نان برشته، چیپس و ته دیگ وجود دارد.
مصرف بیش از حد این مواد باعث افزایش LDL اکسید شده در بدن می شود.
اگرچه آسپاراژین از طریق دکربوکسیلاسیون و دآمیناسیون القاء شده با حرارت به اکریل آمید تبدیل می شود اما در عمل کربوهیدارت ها برای تبدل آسپاراژین به اکریل آمید لازم می باشند از نظر تئوری خیلی از ترکیبات کربونیل می توانند روی وکنش تاثیر بگذارند اما مشخص شده که ترکیبات α-هیدروکسی کربونیل مثل فروکتوز و گلوکز بخاطر اثر روی کاهش انرژی فعال سازی کارآمد تر هستند.
اگرچه اکریل آمید در مواد غذایی عمدتا از طریق واکنش مایلارد تشکیل می گردد، اما مکانیزم های دیگری نیز برای تشکیل آن گزارش شده است. اکرولین و اسید اکریلیک می توانند با دهیدراتاسیون گلیسرول بویژه موقعی که چربی در دمای بالا حرارت می ببیند تشکیل می گردند .این ترکیبات با اسید های آمینه بویژه آسپاراژین تولید اکریل آمید می‌نمایند.
علاوه بر اسید آمینه آسپاراژین که منشاء اصلی اکریل آمید در مواد غذایی می باشد، سایر اسید های آمینه مثل ß– آلانین و آسپارتیک اسید که مستقیما و اسید آمینه مثل سیستئین و سرین که غیر مستقیم اکریلیک اسید تشکیل می‌دهند نیز می تواند سوبستر برای تشکیل اکریل آمید باشند. اکریلیک اسید بوجود آمده با آمونیاک واکنش می دهد و اکریل آمید پدید می آورد.
اکریل آمید بدلیل داشتن وزن مولکولی پایین و قطبیت بالا به آسانی جذب شده و در بدن توزیع می گردد. برهمکنش بین اکریل آمید و پروتئین ها روی جذب آن تاثیر دارد. بعد از جذب از طرق جریان خون در سراسر بدن توزیع می‌گردد و در تیموس ، کبد ، قلب ، مغز ، کلیه و حتی در شیر یافت می شود. کنژوگه شدن اکریل آمید با گلوتاتیون و همچنین اپوکسیداسیون آن به گلیسید آمید در کبد از طریق سیتوکروم P450 مسیر اصلی متابولیک اکریل آمید می با شد. مطالعات توکسیکولوژی نشان داد که اپوکسیداسیون اکریل آمید در کاهش مقدار آن در خون اهمیت بسزایی دارد. تشکیل گلیسید آمید مرحله بحرانی برای اثرات ژنوتوکسی اکریل آمید و متابولیت های آن در نظر گرفته شده است. اکریل آمید و با میزان بیشتر گلیسید آمید با ماکرومولکول های همچون هموگلوبین و آنزیم ها واکنش می دهد. گلیسید آمید با DNA واکنش داده و منجر به موتاسیون نقطه ای و سرطان می گردد.
مطالعات سازمان سلامت کانادا نشان می دهد که آکریلامید در غلظت های زیاد در چیپس های سیب زمینی، بیسکویت، کلوچه، غلات صبحانه ای و نان دیده می شود. همچنین در مورد مواد غذایی که در درجه حرارت های بالا فراوری می شوند مثل قهوه و جانشین های قهوه این حالت وجود دارد.
از میان غذاهای تست شده چیپس سیب زمینی و سیب زمینی سرخ کرده دارای بیشترین میزان آکریلامید هستند و کمترین میزان آکریلامید در نان های نرم و غلات یافت شده است.
قابل ذکر است که در سیب زمینی آب پز شده یا جوشانده شده آکریلامید مشاهده نشده است زیرا دما در طول آب پز کردن سیب زمینی به اندازه کافی بالا نیست که منجر به تشکیل آکریلامید شود.
مواد شیمیایی سیگما آلدریچ در تهران
Visits: 36