این ماده یا همان تولوئن حلالی است که در صنعت به طور وسیع از آن استفاده می شود. از خصوصیات ظاهری آن می توان به شفاف و بی رنگ بودن آن اشاره نمود.
محصول فوق در آب حل نمی شود و بویی شبیه رنگ یا تینر دارد. هیدرو کربنی آروماتیک است که بطور گسترده به عنوان خوراک صنعتی و حلال مورد استفاده قرار می گیرد. به بنزین اضافه می شود و در جهت تولید بنزن نیز مورد استفاده قرار می گرفت.
این ماده برای بدن انسان و حیوانات زیان بار است و نخستین جایی که پس از تماس با انسان و جانوران را مورد حمله قرار می دهد،سیستم عصبی مرکزی بدن است. این ماده در فرایند ساخت بنزین و سایر سوختها از نفت خام و ساخت کک از ذغال سنگ تولید می شود به صورت طبیعی نیز این ترکیب در روغن خام و درخت تولو یافت می گردد.
مشخصات محصول:
همانطور که از ساختار این ماده مشخص است این ترکیب تنها از کربن و هیدروژن تشکیل شده است و جزء ترکیبات هیدرو کربنی می باشد. علاوه بر این ماده فوق به دلیل داشتن حلقه ی بنزن در ساختار خود نوعی ترکیب آروماتیک به حساب می آید. به دلیل داشتن ساختار آروماتیک و هیدرو کربنی این ماده را جز مواد آروماتیک های هیدرو کربنی طبقه بندی می نمایند.
این ماده یک حلال مهم آلی به شمار می آید با این حال می تواند مواد معدنی ای مانند فسفر، گوگرد، ید، برم و سایر مواد کوالانسی غیر قطبی را در خود حل نماید.
تولوئن برای اولین بار در سال 1837 توسط دانشمندی به نام فیلیپ والتر به دست آمد. بعدها این نام به تولول و بعدها به تولوئن تغییر نام داد. تولوئن در برگرفته از اسم تولوبالسام، یک ترکیب آروماتیکی عصاره معطر از Jons می باشد(بعدها از این ماده نیز تولول استخراج گردید). این نام گذاری توسط Myroxylon balsamum درخت گرمسیری کلمبیایی Jakob Berzelius انجام پذیرفت.
در شرایط رادیکال آزد این ماده وارد واکنش های هالوژناسیون می شودسپس بعد ازحرارت تبدیل به بنزیل بروماید می شود. AIBN هنگامی که با تولوئن درحضور (N-Bromo succinimide ) (NBS) به عنوان مثال برومیده شودHBr و H2O2 گردد. علاوه بر این تولوئن می تواند درحضور نور و با واکنش(هیدروژناسیون این ماده منجر به تولید متیل سیکلو هگزان می شودکه این واکنش نیاز به فشار زیاد هیدروژن و کاتالیزور دارد).
به لحاظ اقتصادی، تولوئن را از ریفرمیت نفت خام بدست می آورند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
از طریق ریفورمینگ کاتالیستی نفتا صورت می گیرد، که این فن آوری عموماٌ در (BTX) در حدود 70 در صد تولید بنزن، تولوئن و زایلن از اصلی ترین خوراک های صنایع شیمیایی هستند. یکی از روشهای تولید (BTX) تولید بنزین با اکتان بالا انجام می شود.
ترکیبات آروماتیک تولوئن از نفتا که جدیداٌ مورد توجه زیادی قرار گرفته است، استفاده از روش بازیابی پیوسته کاتالیست استکاتالیست در یکی از راکتورها بدون ایجاد اختلال و توقف در فرآیند اصلی تولید انجام می شود. (CCR) در روش بازیابی یا احیای پیوسته کاتالیست سه و یا CCR4 هیدروژن و گازهای سبک مایع تبدیل می شود.
در فرآیند، BTX ترکیبات پارافینی و نفتی به ترکیبات راکتور به صورت سری وجود دارند که در بین هرکدام از آنها گرمکن و جریان برگشتی برای دست یابی به بازده بالاتر برقرار هستند. محصول نهایی این فرآیند شامل بنزین و ترکیبات آروماتیک است که ابتدا بنزین جداشده، سپس ترکیبات آروماتیک برای تفکیک به یک برج تقطیر فرستاده شده و در آنجا متیل بنزن و سایر مواد جدا می شود.
تقطیر جز به جز: نفت خام دارای ترکیبات مختلفی است و دارای مقداری تولوئن نیز هست. برای جداسازی از تقطیر استفاده می شود که مواد را بر اساس تفاوت در نقطه جوش جدا می کند.
تقطیر آزئوتروپی: آزئوتروپ ترکیبی از دو و یا چند مایع است که نمی توان با تقطیر معمولی آن ها را از هم جدا کرد. در حال حاضر دو فرایند برای جدا سازی تولوئن وجود دارد که عبارتند از:
استخراج با حلال: در این روش حلالی با انتخاب پذیری بالا نسبت به تولوئن به محلول اضافه می شود و سپس حلال و تولوئن با استفاده از روشهای معمول مانند، تقطیر از یکدیگر جدا می شوند. از جمله این حلال ها می توان به گوگرد دی اکسید و یا محلول آبی دی اتیلن گلیکول اشاره کرد.
در این روش هیدروکربن های بزرگ موجود در نفتا با استفاده از کراکینگ بخار به بنزین پیرولیز و تولوئن تبدیل می شوند. جهت سنتز این ماده از آلکیلاسیون صنعتی بنزن و متانول بهره می برند. در برخی از موارد نیز این ماده را از واکنش بنزن و متیل کلراید در حضور اسیدی مانند آلومینیوم کلراید به دست می آید که واکنش آن به صورت زیر است.
هر چند که آب و متیل بنزن حلالیت بسیار کمی نسبت به یکدیگر دارند، امادرحدود05.0% آب می توانددراین ماده حل شود. دربرخی موارد که وجودآب مضراست ویا متیل بنزن خالص موردنیاز است آب راجدا می کنندوتولوئن خشک (عاری ازآب)حاصل می شود.
روش های متفاوتی برای انجام این کاروجودداردکه درصورت وجودداشتن تجهیزات مناسب به نظرتقطیرکردن ساده ترین راه برای جداکردن آب است. روش های دیگرکه شامل استفاده ازبنزوفنون وسدیم است برخلاف تقطیرکردن موادجانبی رابه محلول اضافه کرده وخطرات کار(استفاده ازسدیم) نیز بسیار بیشتر است.
به دلیل تفاوت کمی که دربین الکترونگاتیوی های کربن و هیدروژن وجوددارد،تمام پیوندهای موجود دراین ماده غیر قطبی هستند، همین امر باعث می شود که کل مولکول غیرقطبی باشد.
تولید بنزین
همانطور که گفته شد تولوئن در آب حل نمی گردد اما با حلال های آلی به خوبی قابل اختلاط است. این ماده به عنوان یک افزودنی همراه با بنزن و زایلن برای ساخت بنزین مورد استفاده قرار می گیرد. تولوئن به عنوان یک افزودنی به بنزین اضافه می شود تا عدد اکتان را در سوخت های مورد استفاده در خودرو های مسابقه ای و یا سایر خودرو ها افزایش دهد.
هرچه عدد اکتان بیشتر باشد، مقاومت سوخت در برابر ضربه و سو صدا در هنگام احتراق بیشتر خواهد شدمحصول فوق به دلیل داشتن چگالی مناسب و دارا بودن انرژی قابل توجه ای در هر واحد از حجم، گزینه مناسبی برای بالا بردن عدد اکتان و بهبود توان وسایل نقلیه می باشد.
عدد اکتان به طور کلی کیفیت و عملکرد بنزین را نشان می دهد. هرچه این عدد بیشتر باشد، بنزین در موتور خودروها راحت تر و بهتر می سوزد. وسایل نقلیه با کارایی بالاتر به سوخت هایی با درجه اکتان بیشتر نیاز دارند. درنتیجه با افزودن مواد شیمیایی همچون تولوئن موجب بهبود عدد اکتان بنزین، و در نتیجه جلوگیری از ضربه (Knocking) ناکینگ در موتور می گردند.
در مقابل سوخت هایی با عدد اکتان پایین تر برای موتورهای دیزل ایده آل هستند. طبق مطالعات صورت گرفته توصیه می شود میزان استفاده از این ماده بیش از 30درصد نباشد. زیرا به دلیل خواسیت آنتی ناکینگ؛ تولوئن در دماهای پایین مشتعل نمی شود.
در نتیجه در ماشین های فرمول 1 که از حدود 84 درصد از این ماده در سوخت استفاده گردید نیاز به گرم شدن رادیاتور تا 70 درجه سانتی گراد بود تا به بخار شدن آن کمک نماید. بنا براین غلظت بیش از حد این ماده در سوخت نه تنها منجر به بازدهی بیشتر نمی شود بلکه می تواند چالش هایی را برای خودرو سازان به وجود آورد.
عدد اکتان برای انداره گیری کیفیت و بهسوزی سوخت موتور های بنزینی و عدد ستان برای اندازه گیری کیفیت سوخت های دیزلی استفاده می شود. وقتی عدد اکتان بالاتر باشد سوخت دیرتر مشتعل شده و از ایجاد ضربه جلوگیری می کند، درحالیکه درمورد عدد ستان این موضوع برعکس است، یعنی بالا بودن عدد ستان سوخت دیزل باعث اشتعال سریعتر آن و کاهش تاخیر در اشتعال می شود که این موضوع برای موتورهای دیزلی ایده آل است. شکل زیر به خوبی تفاوت این دو را نشان می دهد.
عموماٌ 3گرید از این ماده در بازار موجود می باشد:
استفاده از این ماده را در مواد آرایشی ای مانند جلا دهنده ها و پولیش های ناخن مورد بررسی (CIR) سازمان بررسی مواد اولیه ی آرایشی قرار داد. در نتیجه ای که در سال 1987 به دست آمد استفاده از این ترکیب در غلظت های مجاز، ایمن شناخته شد. و توصیه می گردد که استفاده از این ماده نباید بیش از 50درصد محصول باشد. در سال 2005 همین سازمان سلامت این ماده را مجددا مورد بررسی قرار دادو نتایج اولیه به دست آمده ی خود را تایید نمود.
مقدار(OSHA) کارکنانی که با این ماده سروکار دارند محدودیت هایی در برابر کار با آن دارند. سازمان ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا (NIOSH) در یک روز کاری 8ساعته تخمین زده است. مرکز تحقیقات ملی بهداشت و ایمنی شغلی PPm مجاز وجود تولوئن را حدود 200طی یک روز کاری 10ساعته محدود ساخته است.
این ترکیب در مکانهایی که از محصولات ساخته شده با آن استفاده می شود در هوا، آب و یا خاک یافت می گردد. تولوئن توسط باکتری های موجود در خاک تجزیه شده و توسط گیاه جذب می شود که این امر باعث آسیب غشایی به گیاه می شود. این ماده را اغلب در ترافیک های سنگین شهری در اثر سوختن بنزین و آزاد شدن این ماده به هوا می توان یافت. منبع اصلی قرار گرفتن در معرض این ماده برای عموم ماده بنزین می باشد. بنزین دارای وزن 5 تا 7درصد از ماده فوق می باشد. این ماده در طول تولید،حمل و نقل و احتراق بنزین به جو آزاد می شود.
در نتیجه وجود این ماده در مناطق شلوغ و با ترافیک بالا و اطراف پالایشگاه ها بسیار بیشتر خواهد بود. با این حال این ماده به دلیل واکنش پذیری بالا با سایر آلاینده ها عمر کوتاهی در فضای آزاد دارد. محصولات خانگی و دود سیگار ازجمله منابعی هستند که می توانند این ماده را در فضای خانه شما منتشر نمایند. جالب است بدانید در صورتی که در خانه سیگار می کشید غلظت این ماده در فضای خانه شما بسیار بالاتر از فضای بیرون خواهد بود. افراد سیگاری باکشیدن هرسیگار مقدار 80 تا 100 میکروگرم از این ماده را جذب می نمایند.
کارکنان صنایع مصرف کننده تولوئن، افراد سیگاری و اطرافیانشان و همچنین زنان باردار کسانی هستند که خطرات ناشی از برخورد آنها را تهدید می کند.
مراقبت های لازم هنگام کار با این ماده
دی ایزو سیانات تولوئن (برای استفاده در پلی اورتان)، (PET) این ماده در تولید بنزن، پارازایلن برای تولید رزین های پلی اتیلن ترفتالات به عنوان یک حلال کاربردهای زیادی دارد. در بالابردن عدد اکتان بنزین نیز این ماده به وفور استفاده می شود. در سال 2019 بیش از نیمی از تولید این ماده صرف تولید پارازایلن، زایلن مخلوط و بنزن گردید.
پیش بینی می شود در طی 5سال آینده به دلیل افزایش تقاضا برای پلی استر، حجم بیشتری از این ماده به زایلن و پارا زایلن تبدیل گردد. با توجه به راه اندازی خط تولید در خاور میانه، هند، شمال شرقی و جنوب شرقی آسیا، مصرف کل تولوئن و تبدیل ان به بنزن/زایلن در 5سال آینده به طور پیوسته افزایش خواهد یافت.
هرمنطقه بنا به نیازهای خواست خود بازار متفاوتی برای این محصول خواهد داشت. درادامه به بررسی این، CMI طبق اظهارنظرهای بازاردر3 منطقه ی آسیا، آمریکا و اروپامی پردازیم.
آسیا:
درسال 2006تقاضای جهانی برای این ترکیب 23 میلیون تن بود وآسیا توانست ازبزرگترین مصرف کننده ی این ماده که تا آن سال آمریکای شمالی بود پیشی بگیرد. بنزوئیک ،TDI بیش از50درصد ازتقاضای این ماده مربوط به تولیدبنزن وزایلن، 25 درصدمربوط به حلال، 7 الی 8 درصد مربوط به اسید وکاپرو لاکتام وحدود15 درصدازاین تقاضا مربوط به بنزین می باشد.
اروپا:
TDPوSTDP اختصاص دارد. دستگاه هایHDAدرغرب اروپا، حدود30 درصدازمصارف این ماده به تبدیل بنزن دردستگاه هایی برای ساخت بنزن وزایلن حدود30 درصدسهم دارند. 25 درصدنیزصرف استفاده ازاین ترکیب یه عنوان حلال درصنایع مختلف می شود و طی چند سال آیندهHDA پیش بینی می کندکه میزان تقاضای CMI مقدار باقیمانده به منظور بالا بردن کیفیت بنزین با آن مخلوط می گرددتا حدودی کاهش یابد.
تقاضا DeWitt & Co در زمینه تولوئن وبنزن فعالیت می کنند. طبق گفته ی HDA تقاضا در اروپا پایدار بوده است و بیشتر واحد های برای تولوئن در اروپا در سال 2007 معادل 2.38 میلیون تن بوده است، از این میان 1.38 میلیون تن به بنزن و زایلن تبدیل شده اندو 526000 تن به عنوان حلال مصرف شده است. انتظار می رود تقاضا برای این ماده همواره صعودی باشد.
در آمریکای شمالی بزرگترین بازار این ماده به ترتیب مربوط به استفاده در بنزین و مواد شیمیایی می باشد.این دو کاربرد چیزی حدود 3/2 از تقاضای این ماده را به خود اختصاص داده اند.بازار تجارت جهانی تولوئن در سال 2016 حدود 16.597 میلیون دلار بوده است و همچنین پیش بینی می گردد که تا سال 2023 به رقمی در حدود 23.393میلیون دلار برسد.
براساس پیش بینی های انجام شده مقدار رشد این بازار از سال 2017 تا سال 2023 در حدود 5 درصد تخمین زده شده است.در حال حاضر در بازار ایران تولوئن تبریز و اصفهان از یرندهای معروف این ماده ی شیمیایی می باشند.
به طور کلی آئروسل به ترکیب ذرات جامد یا مایع با گاز اطلاق می شود، آئروسل در حشره کش ها، دئودورانت ها، اسپری های رنگ، گرد و غبار ناشی از فعالیتهای ساختمانی، دود حاصل از سوختن سوخت و… باشد که به آن آئروسل مصنوعی (ایجاد شده در اثر فعالیت بشر) گفته می شود.
در مقابل نوع طبیعی آئروسل ها را می توان مه، یا حتی طوفان های شن و ماسه در بیابان ها دانست. جالب است بدانید وقی یک شیشه نوشابه را تکان می دهید یا رنگ اسپری می کند و حتی عطسه می کنید در واقع یک آئروسل مصنوعی ایجاد می کنید تولوئن در این محصولات نقش پیشران را دارد.
شرکت دانش پژوهان شیمی یکی از بزرگترین وارد کنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی و آزمایشگاهی بخصوص محصول تولوئن (صنعتی) می باشد. که در زمینه واردات این محصولات از تجربه بسیار بالایی برخوردار است. شما می توانید جهت تهیه این محصولات با بخش فروش شرکت تماس گرفته و با کارشناسان این شرکت در ارتباط باشید.
یا از طریق کانال واتساپ شرکت نام محصول به همراه میزان نیاز خود را ارسال تا در کمترین زمان پاسخ استعلام خود را دریافت نمائید. امیدواریم بتوانیم با ارائه محصولات اصلی و با بهترین کیفیت شما را برای رسیدن به اهدافتان یاری نمائیم.
جهت محصولات بیشتر واستعلام سریع قیمت تولوئن (صنعتی) میتوانید از طریق کانال واتساپ شرکت با ارسال نام ماده و مقدار نیاز در کمترین زمان پاسخ استعلام خود را دریافت نمائید.
راههای ارتباطی
شماره های تماس:
021-66859216
021-66859220 (ساعات تماس:8.30 الی 19)
واتساپ:09129618292 (24ساعت)